CANDELA-KATAFIGO (2)

Προσπαθώντας, πέρα από τις υπάρχουσες πολύ συνοπτικές καταγραφές, να ανασυνθέσουμε την εικόνα του « Κάστρου», πρέπει απαραίτητα να λάβουμε υπόψη μας τα εξής δεδομένα:
Το συγκεκριμένο πέρασμα του Αγιολιά, είναι από την αρχαιότητα ένα από τα λιγοστά και για το λόγο αυτό καίριας σημασίας περάσματα για την Αρκαδία και αντίστροφα. Τα υπόλοιπα είναι, σύμφωνα με τον Παυσανία, της Κλίμακος (πάνω από το Σάγκα) και του Πρίνου, προς Μαντινεία και το πέρασμα του Τρόχου (προς Τεγέα). Από τα περισσότερα περνούσαν αρχαίοι και μεταγενέστεροι εμπορικοί ή στρατιωτικοί δρόμοι και υπήρχαν οχυρώσεις, φρυκτωρίες ή πύργοι προειδοποίησης, διαφόρων εποχών.
Από το πέρασμα διερχόταν αρχαία οδός από την Στύμφηλο (Στυμφαλία), ίχνη τροχιών της οποίας συναντάμε χαμηλότερα, στα πλάγια της χαράδρας κάτω από τη θέση «Άγιος Θόδωρας». Ήταν διαχρονικά η κύρια διαδρομή για την Αργολίδα και κυρίως για την Κορινθία και υπάρχει από το χώρο απευθείας οπτική επαφή με σημαντικά στρατηγικά σημεία και κάστρα του ευρύτερου χώρου της Αρκαδίας, Κορινθίας και Αργολίδας (κάστρο Μπεζενίκου Βλαχέρνας, Αγγελοκάστρου Καμενίτσας, Βαλτεσινίκου, την Ζήρεια και τον Φαρμακά της Αργολίδας).
Τα υπάρχοντα ερείπια μπορούν να υποστηρίξουν όλες τις εναλλακτικές εκδοχές για το είδος των κτισμάτων. Είναι δύο κατηγοριών. Η μία από μεγάλα αγκωνάρια, με κανονικότητα στο σχήμα (στην δυτική κυρίως πλευρά) που παραπέμπουν σε μεγάλο και σύνθετο κτίσμα τύπου πύργου με παραρτήματα. Η δεύτερη από μικρές σχετικά πέτρες, χωρίς συνδετικό υλικό, δομημένες σε μάντρες κυκλικές, διαφόρων μεγεθών, που παραπέμπουν στην μορφή και τον τρόπο κατασκευής των απλών ταμπουριών επί Τουρκοκρατίας (κυρίως στην ανατολική πλευρά που ελέγχει το πέρασμα προς Αργολίδα).
Η πιθανότητα ύπαρξης πύργου είναι βάσιμη, άλλωστε η περιοχή, αλλά και ευρύτερα η Αρκαδία είναι γεμάτη, όπως προαναφέρθηκε, από πύργους κάθε είδους και μεγέθους ( Παλαιόπυργος, Δάρα, Βλαχέρνα, Βαλτεσινίκο κ.λ.π.). Η ύπαρξη μικρότερων οχυρώσεων, ταμπουριών πιθανότατα είναι συνδεδεμένη με την παρουσία επαναστατικών δυνάμεων την περίοδο του ξεσηκωμού του 1821, οι οποίες επόπτευαν το πέρασμα ( όπως αναφέρουν πλήθος από ιστορικές μαρτυρίες της εποχής) και το σπουδαιότερο, προφανώς ταυτίζονται με τα «ταμπούρια του διάσελου της Κανδύλας» (επίσης με σχετικές ιστορικές αναφορές), όπου έλαβε χώρα η μεγάλη νικηφόρα μάχη της Κανδύλας, την 19-7-1826 ανάμεσα σε δυνάμεις του Κορίνθιου οπλαρχηγού Παναγιωτάκη Νοταρά και στρατεύματα του Ιμπραήμ Πασά (τα σημαντικά αυτά γεγονότα θα αποτελέσουν αντικείμενο άλλων ξεχωριστών αναρτήσεων). Η πιθανότητα να αποτελούν τα ερείπια αυτά υπολείμματα ποιμενικών εγκαταστάσεων και κατασκευών, αποκλείεται κατά την γνώμη μου, λόγω θέσης (κορυφή λόφου, εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες ) αλλά και του μεγέθους και της έκτασης των ερειπίων. Το πιθανότερο είναι, σε κάθε εποχή να έγινε εκμετάλλευση του χώρου και των υλικών του, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες που υπήρχαν, αφήνοντας ανάλογα ίχνη στο πέρασμά της.
Εντύπωση προκαλεί στον παρατηρητή, η μεγάλη έκταση στην οποία είναι διασκορπισμένα τα ερείπια, κυρίως της πρώτης παλαιότερης κατηγορίας τα οποία σε αντίθεση με τα «ταμπούρια» που βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση είναι εμφανέστατα μακριά από την αρχική τους θέση, σαν ένα χέρι να τα σκόρπισε με ιδιαίτερη βιαιότητα. Το πιθανότερο είναι, να υπήρξε οργανωμένη προσπάθεια καταστροφής των αρχικών εγκαταστάσεων, από τον διάδοχο κυρίαρχο της εποχής, τους Τούρκους, για να μην υπάρχουν στρατιωτικά ή άλλα ερείσματα στην περιοχή, για την εδραίωση της κυριαρχίας του.

CANDELA-CATAFIGO

Φράγκικο κάστρο της περιοχής μας, μνημονευόμενο από τον Ραγκαβή στον δεύτερο τόμο των «Eλληνικών» του και σε κατάλογο των «Κάστρων και Πολιτειών του Μοριά» του έτους 1467, όπου μάλιστα αναφέρεται ως ευρισκόμενο υπό τουρκική κατοχή.
Λεπτομερέστερη και πιο κατατοπιστική η σύγχρονη περιγραφή του από τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης Ernst Meyer, στο βιβλίο του «Pelop Vanderungen» το 1938, που αναπαράγεται εμπλουτισμένη στο βιβλίο του Ι. Σφηκόπουλου « Τα μεσαιωνικά κάστρα του Μορηά », το 1987. Σ’ αυτή περιγράφεται αναλυτικά η ακριβής του θέση, σε αντίθεση με τον Ραγκαβή που την προσδιορίζει γενικά «στην κλεισούρα της Αργολικής Σκοτεινής » και η κατάστασή του.
Στην ντόπια προφορική παράδοση έχει περάσει στην αφάνεια. Μάλιστα, στα «Ιστορικά της Κανδύλας» του Θάνου Βαγενά, το 1986 εκφράζονται αμφιβολίες και για την υπόστασή του ως κάστρου, θεωρώντας ως πιθανότερη την εκδοχή του σπηλαίου- καταφυγίου, γιατί παρά τις εκτεταμένες αναζητήσεις του έγκριτου ιστοριοδίφη της Αρκαδίας, δεν μπόρεσε να βρεθεί καμιά σχετική πληροφορία.
Τα γραφόμενα Σφηκόπουλου, οι πληροφορίες των αειμνήστων Νικολάου Προκόπου και Παναγιώτη Παντολέων για «κάποια χαλάσματα» στην συγκεκριμένη περιοχή και η αστείρευτη διάθεση αναζήτησης του πρώτου, μας οδήγησαν πριν από περίπου δέκα χρόνια, στο σημείο που ανταποκρίνεται απόλυτα στις περιγραφές Meyer - Σφηκόπουλου. Μόνο «υποψιασμένο» μάτι μπορεί να αντιληφθεί την πραγματική ταυτότητα των «χαλασμάτων» και συνδυάζοντας γενικότερα στοιχεία να τα αναπλάσει την αρχική τους μορφή. Σας παραθέτω την περιγραφή Meyer και σχετικές πρόσφατες φωτογραφίες. Η αναζήτηση και η κρίση δικά σας:
« Νοτίως, πάνω από το εκκλησάκι ( σ.σ. εννοεί τον παλιό Αγιολιά) υψώνεται ένας μικρός απότομος βράχος, που στην κορυφή του έχει τελείως πεσμένα τα υπόλοιπα ενός μεσαιωνικού Πύργου. Ένα μικρό κομμάτι μόνο, διασώζεται από το δυτικό τείχος, άτεχνο, ακατέργαστο, φτιαγμένο από ισόπεδες πλάκες, όλα τα άλλα είναι άμορφοι σωροί πεσμένοι κάτω. Θρύμματα από τούβλα και κεραμίδια σκεπάζουν πολλά μέρη στο βουνό και τις πλαγιές του. Δεν υπάρχει θέση για περισσότερο από ένα πύργο στο ύψωμα αυτό.»
Το θέμα δεν μπορεί φυσικά να κλείσει σε ένα σημείωμα. Για το συγκεκριμένο Κάστρο, την θέση- πέρασμα αυτή διαχρονικά, διάφορα χαρακτηριστικά της και ιστορικές καταγραφές για τον ευρύτερο της χώρο, έχει χυθεί αρκετό μελάνι στο παρελθόν και θα επανέλθουμε με άλλα σημειώματα.
Υ.Σ. Η ορθογραφία των τίτλων είναι αυτή των συγγραφέων των βιβλίων.

ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΤΑΦΟΣ.

Άγνωστο αρχαίο ταφικό εύρημα, στον "Αγιο Λιά" της Κουρπάς (άλλο ένα λησμονημένο τοπωνύμιο). Κιβωτιόσχημο και λαξευμένο στο συμπαγή μεγάλο βράχο, με σύστημα αποστράγκισης των ομβρίων υδάτων και χείλη εφαρμογής του πέτρινου χαμένου καπακιού του. Άγνωστης χρονικής περιόδου. Σημειώνεται ότι τάφοι του τύπου, συναντώνται από την προμυκηναΐκή εποχή μέχρι και την ελληνιστική... Σε κακή κατάσταση τα τελευταία χρόνια, λογγωμένο, χορταριασμένο και το κυριότερο ξεχασμένο. Η πρώτη φωτογραφία αφιερώνεται στους επίδοξους αναζητητές του.

ΞΩΚΛΗΣΙ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΡΕΑ.

Σε μια από τις πιο γραφικές τοποθεσίες των βουνών που περιβάλλουν το χωριό μας, βρίσκεται το ξωκλήσι του "Αγιαντρέα". Ένα όμορφο, διακριτικά κρυμμένο εκκλησάκι, πνιγμένο κυριολεκτικά μέσα στο πράσινο. Δύσκολα το εντοπίζεις από μακριά. Αρμονικά δεμένο με το γύρω τοπίο, τα βράχια, τα πουρνάρια, τα κάθε λογής δέντρα, που πνίγουν τα πάντα. Με πανέμορφη θέα στο χωριό, ένα όμορφο μπαλκονάκι του. Κοντά και μακριά. Γιαυτό και αγαπημένος τόπος βόλτας, δροσιάς, ηρεμίας αλλά και ξεδιψάσματος στην κοντινή πηγή του.

ΝΕΡΑ!

Φέτος τα νερά είναι πολλά μετά από αρκετά χρόνια! Ξεχείλισαν το σίντζι, η κουρπά και το κεφαλόβρυσο, δυναμώσαν τα ποτάμια τους. Ο κάμπος λίμνιασε, δημιουργώντας ένα ασυνήθιστο, τοπίο. Μερικές φωτογραφίες ...

Υπήρχε πάντα μια κρυφή σκέψη, αυτή της ανάδειξης της άγνωστης ομορφιάς του αγαπημένου τόπου, αναπόφευκτα και μια διαρκής πρόκληση για προσπάθεια.
Τεχνολογίας και διαδικτύου βοηθούντων, ένα διαφορετικό εγχείρημα.........